Fiendane dine øydela Palestina; såra mine skapte mange Palestina: Det førtiniande nyhendebrevet (2023)
Fiendane dine øydela Palestina; såra mine skapte mange Palestina: Det førtiniande nyhendebrevet (2023)
Av Vijay Prashad (frå https://thetricontinental.org/newsletterissue/palestine-3-humanitarian-pause/)
Kjære vener,
Helsing frå skrivebordet til Tricontinental: Institute for Social Research.
Uanstendigheita i uttrykket ‘humanitær pause’ er openberr. Det er ingenting humanitært med eit kort opphald mellom runder med grufuld vald. Det er ingen sann ‘pause’, berre roen før stormen held fram. Me er vitne til byråkratiseringa av umoral, bruken av gamle ord med stor tyding (‘humanitær’) og deira reduksjon til nye, tomme frasar som svik deira opphavlege meiningar. Før vraka frå dei første rundane med israelske bomber kunne ryddast, tok bombinga til att like voldsomt som før.
Ordet ‘humanitær’ har blitt hardt skada av Vesten. Du hugsar kanskje eit anna uttrykk, «humanitær intervensjon», som vart brukt som dekke for øydelegginga av Libya i 2011 etter at legitimiteten til vestleg militær intervensjon hadde blitt utrydda av den ulovlege USA-invasjonen av Irak i 2003. For å gjenopprette denne legitimiteten, pressa Vesten FN til å halde ein konferanse som resulterte i ei ny doktrine, Responsibility to Protect (R2P), som, medan den hevda å ‘sikre at det internasjonale samfunnet aldri igjen sviktar med å stanse dei massive brotsverka av folkemord, krigsforbrytingar, etnisk reinsing og brot mot menneskeheita’, i staden gav Vesten eit FN-sikkerheitsrådsmandat (under kapittel VII i FN-pakta) for bruk av makt. Åtaket på Libya i 2011 fann stad under denne doktrinen. Skalkeskjulet av humanitarisme vart brukt til å øydelegge den libyske staten og kaste landet inn i det som ser ut til å vere ein permanent borgarkrig. Det har aldri vore så mykje som eit hint av R2P når det gjeld den israelske bombinga av Gaza (ikkje i 2008–09, ikkje i 2014, og ikkje no).
Det ser ikkje ut til å spele nokon rolle at fleire palestinarar har blitt fordrivne og drepne av Israel sidan 7. oktober enn dei som vart fordrivne og drepne i Nakba (‘Katastrofen’) i 1948. Om ordet ‘humanitær’ tydde noko i 1948, so gjer det ikkje det no.
Etter kvart som talet på dei daude og fordrivne aukar, veks ei kjensle av nummenheit fram. Det byrja med eit hundre daude, så eit hundre til, og er raskt i ferd med å stige til titusenvis. I Irak vart omtrent ein million menneske drepne av USA sitt angrep. Den enorme skalaen av død og anonymiteten rundt det, tvingar fram ei avstand frå resten av verda. Det er vanskeleg å fatte desse tala utan at det er historier knytte til kvar av dei døde og fordrivne. Ein del av problemet her er at den internasjonale delinga av menneskeslekta gjer for urettferdig rekneskap av menneskeliv: vart palestinarane som vart drepne i Gaza behandla med like mykje verdigheit som israelarane som vart drepne den 7. oktober? Er liva deira, og døden deira, tildelt lik verdi?
Den skeive reaksjonen på desse dødsfalla, saman med den ukritiske aksepten av denne skeivheita, tyder på at denne internasjonale delinga av menneskeslekta framleis er på plass og ikkje berre er akseptert, men også oppretthalden, av vestlege leiarar, som gjer rom for drapet på fleire brune kroppar enn kvite, dei sistnemnde sett på som dyrebare, dei førstnemnde sett på som utbyttbare. Under den ‘humanitære pausen’ fann det stad ein gisseloverføring der Hamas og dei palestinske fraksjonane sleppte fri 110 israelarar medan Israel sleppte fri 240 palestinske kvinner og barn.
Historiene om dei israelske offera, mange av dei busetjarar nær Gaza-perimetergjerdet, og andre gislar som dei thailandske og nepalske arbeidarane er no velkjende. Mindre ofte diskutert og mykje mindre forstått er historiene om dei palestinske offera. Like lite omtalt er det faktum at etter 7. oktober sette Israel i gang ein masseaksjon for å fengsle over 3 000 palestinarar, inkludert nesten 200 barn. Det er fleire palestinarar i israelske fengsel no enn før 7. oktober. I løpet av dei første fire dagane av våpenkvila åleine arresterte Israel nesten like mange palestinarar som dei sleppte fri gjennom gisloverføringa.
Det er verdt å merke seg at dei fleste (meir enn to tredjedelar) av palestinarane som vart sleppte frå israelske fengsel aldri vart tiltalt for nokon forbryting og har vore halde i ‘administrativ forvaring’ i det militære rettssystemet, noko som tyder at dei er halde utan ei tidsavgrensing, ‘utan rettssak [og] utan å ha gjort noko ulovleg, på grunnlag av at han eller ho planlegg å bryte lova i framtida’, som definert av menneskerettsorganisasjonen B’tselem. Nokre av dei har gått seg vill i labyrinten som er det israelske fengslingssystemet på ubestemt tid, ute av stand til å utøve sjølv den mest grunnleggjande retten til habeas corpus, utan rettsmøte, utan tilgang til advokat, og utan tilgang til bevisa mot dei. Israel held for tida over 7 000 palestinske politiske fangar, mange av dei knytte til venstreorienterte fraksjonar (som Folkefronten for frigjering av Palestina og Den demokratiske fronten for frigjering av Palestina). Meir enn 2 000 av desse fangane er halde i administrativ forvaring.
Mange av desse palestinske fangane er barn. Mange av dei tilbringer år i det israelske systemet, ofte under administrativ forvaring, ute av stand til å gjere ein sak for frigjeringa si. Defence for Children International (Palestina) melder at 500–700 barn blir fengsla kvart år, og ein skremmande rapport frå FNs barnefond (UNICEF) i 2015 viste at Israel bryt fullstendig med FN-konvensjonen om barns rettar (1990). Artikkel 37 i konvensjonen seier at ‘arrestasjon, forvaring eller fengsling av eit barn skal vere i samsvar med lova og skal berre brukast som eit tiltak av siste utveg og for den kortaste høvelege perioden’. Som fleire høve viser, brukar Israel arrestasjonar som første utveg og held barna i lange periodar.
Defence for Children International studerte edsvorne erklæringar frå 766 barn som var fengsla frå det okkuperte Vestbreidda mellom 1. januar 2016 og 31. desember 2022. Følgjande data kom fram frå analysen deira:
75 % vart utsette for fysisk vald.
80 % vart kroppsvisiterte.
97 % vart avhøyrt utan at eit familiemedlem var til stades.
66 % vart ikkje skikkeleg informerte om rettane sine.
55 % vart viste eller gjorde til å skrive under eit papir på hebraisk, eit språk dei fleste palestinske barna ikkje forstår.
59 % vart arresterte om natta.
86 % vart ikkje informerte om grunnen til arrestasjonen.
58 % vart utsette for verbal mishandling, ydmyking eller trugsmål under eller etter arrestasjonen.
23 % vart fengsla i isolat for avhøyr i to dagar eller meir.
Det er tusenvis av ufortalde historier om brutaliteten som blir påført palestinske barn. Ein av dei, Ahmad Manasra, vart arrestert den 12. oktober 2015 i den alderen av tretten år i det okkuperte Aust-Jerusalem på tiltalen om at han stakk to israelarar: Yosef Ben-Shalom, ein tjue år gamal vakt, og Naor Shalev Ben-Ezra, ein tretten år gamal gut, som overlevde åtaket. Dei israelske domstolane fann først Ahmad skuldig i knivstikkinga, men endra så meininga si til å seie at hans femten år gamle fetter Hassan Khalid Manasra, som vart skoten og drepen på staden, hadde stukke dei to israelarane. Det var ikkje noko prov for Ahmad si medverknad, men han vart dømd til ni og eit halvt år i fengsel.
Enno i fengsel har Ahmad Manasra (no 21) vore halde i isolat i månadsvis. Khulood Badawi frå Amnesty International sa i slutten av september at Ahmad ‘vart teken til den psykiske helseeininga ved Ayalon-fengselet etter å ha tilbrakt det meste av to år i isolat. Det israelske fengselstenesta har bede om ei forlenging av Ahmad si isolasjon for eit halvt år til i frekk brot på internasjonal lov. Langvarig isolat som varer meir enn 15 dagar bryt med det absolutte forbodet mot tortur og anna grusom, umenneskeleg eller nedverdigande behandling’.
Ahmad si sak fann stad under ei bølgje av det som vart kalla ‘knivåtak’, då unge palestinarar vart skulda for å storme mot israelske militærpostar med knivar og vart så skotne og drepte. På den tida undersøkte eg fleire av desse åtaka og fann dei å vere baserte på lite meir enn ordet til israelske soldatar. Til dømes, den 17. desember 2015, skaut israelske soldatar ved Huwwara-kontrollposten femten år gamle Abdullah Hussein Ahmad Nasasra til døde. Vitne fortalde meg at guten hadde hendene i lufta då han vart skoten. Ein av dei, Nasser, fortalde meg at det ikkje var noko kniv, og at han ‘såg dei drepe guten’. Kamal Badran Qabalan, ein ambulansesjåfør, fekk ikkje lov til å hente liket. Israelarane ville ha kontroll over liket og historia dei ville fortelje om det.
Ei anna historie er den om tjue-tre år gamle Anas al-Atrash i Hebron. Anas og broren Ismail kom heim frå ei veke med arbeid i Jeriko, bilen deira full av frukt og grønsaker. Ved ein kontrollpost gjekk Anas ut av bilen då han vart beden om det, og ein israelsk soldat skaut han i hel. Morgonen etter melde israelske medium at Anas prøvde å drepe dei israelske soldatane. Journalisten Ben Ehrenreich, som rapporterte historia med ein brennande vilje til sanninga, søkte etter familien si versjon. Anas hadde ikkje noko interesse for politikk, fortalde dei han. Han studerte rekneskap og håpte å gifte seg snart. Dei israelske soldatane og etterretningsfolka heldt fram med å spørje Ismail om broren hans hadde ein kniv. Det var rett og slett ingen kniv. Anas vart drepen i kaldt blod. ‘Dette er eit villdyrland’, fortalde eit vitne til Ehrenreich. ‘Dei har inga skam’. Han meinte dei israelske soldatane.
Grammatikken til den israelske okkupasjonen er å leggje press på palestinarane til ei valdshandling finn stad — eit knivåtak, til dømes, eller til og med eit oppdikta knivåtak — og så bruke den hendinga som ein unnskyldning for å forsterke fordrivinga av palestinarane med fleire ulovlege busetjingar.
Hendingane som har følgt 7. oktober held fram med denne logikken. Israel har brukt folk som Anas, Abdullah og Ahmad, og dei oppdikta forteljingane rundt dei påståtte brotsverka deira, som grunngjevinga for å auke rivinga av palestinske hus og utvide dei ulovlege israelske busetjingane, og fremskynde den permanente Nakba. For ti år sidan møtte eg professor Nadera Shalhoub-Kevorkian, som underviser ved Hebrew University of Jerusalem. Shalhoub-Kevorkian studerer korleis okkupasjonen produserer ein kvardagsleg form for offerstatus som strekkjer seg frå gatene til palestinarane sine mest intime rom. Boka hennar Security, Theology, Surveillance, and the Politics of Fear (2015) gir eit glimt inn i fryktindustrien som blir produsert og reprodusert i den kvardagslege valden som blir påført palestinarane av busetjarar og militæret, inkludert dei vanskelegheitene palestinarane møter då dei skal føde barn og gravlegge dei daude. Djupna av valden og usikkerheita, skriv Shalhoub-Kevorkian, får palestinske kvinner til å snakke om ‘å bli kvalt, kvelt eller knebla’ og har ført til at mange av barna deira har mista livsviljen. Det er utbreidd sosialt traume i Palestina eller det Shalhoub-Kevorkian kallar ‘sociocide’: samfunnets død.
Meir enn femti år med okkupasjon og krig har skapt ein merkeleg dynamikk. Både Ehrenreich og Shalhoub-Kevorkian sitt arbeid gir glimt inn i denne galskapen. Shalhoub-Kevorkian, som bur i Jerusalem, fortalde meg at ho er ein del av ei gruppe kvinner som går med palestinske barn til skulen kvar dag, sidan det er for farleg for dei å møte politiet og busetjarane på eiga hand, eller til og med i lag med palestinske familie og vener. ‘Bikhawfuni!’ (‘Dei skremmer meg!’), fortalde ei jente, Marah (8 år), til henne. Barna teiknar bilete på skulen. Ein av dei teikna ein klovn, ein palestinsk klovn. Då Shalhoub-Kevorkian spurte barnet (9 år) kva ein palestinsk klovn er, forklarte han: ‘Dette er ein palestinsk klovn. Klovnar i Palestina græt’.
Poeten Faiz Ahmed Faiz, som flytta til Beirut for å redigere magasinet Lotus etter militærkuppet i Pakistan i 1977, skreiv med gru om lagnaden og kampen til palestinarane:
Tere aaqa ne kiya ek Filistin barbaad
Mere zakhmon ne kiye kitne Filistin aabaad.
Fiendane dine øydela eitt Palestina.
Såra mine skapte mange Palestina.
Faiz sitt dikt ‘A Lullaby for a Palestinian Child’, skreve under den israelske invasjonen av Libanon i 1982, speglar røyndomen som møter palestinske barn i dag:
Don’t cry children.
Your mother has just cried herself to sleep.
Don’t cry children.
Your father has just left this world of sorrow.
Don’t cry children,
Your brother is in an alien land.
Your sister too has gone there.
Don’t cry children.
The dead sun has just been bathed and the moon is buried in the courtyard.
Don’t cry children.
For if you cry,
Your mother, father, brother, and sister
And the sun, and the moon
Will make you cry ever more.
Maybe if you smile,
They’ll one day return, disguised
to play with you.
Hjarteleg,
Vijay