USA eller Kina, kva er verkeleg demokratisk? Amerikansk oligarki vs kinesisk "konsultativt demokrati"
USA eller Kina, kva er verkeleg demokratisk? Amerikansk oligarki vs kinesisk "konsultativt demokrati"
Av Simon Turner
Medan forskarar konkluderer med at USA er eit oligarki kontrollert av store selskap, har Kina utvikla eit unikt system for “heil-prosess folkedemokrati”. Slik fungerer det.
Kven vil vi ha som leiar? Med eit pågåande folkemord, regionale krigar som blussar opp, og klimaendringar som slår rekord, kven er eit trygt val?
I dag finst det eit alternativ; eit alternativ til det USA-leidde internasjonale systemet vert bygd, med Kina i sentrum.
Ei vestleg undersøking, Edelman Trust Barometer, fann at Kina er det landet som vert vurdert høgast globalt når det kjem til folket sin tillit til deira regjering.
Kina har faktisk hatt toppen kvar år bortsett frå eitt sidan 2018, med ein omfattande tillitsindeks på 79 i 2024. USA er nede på ein mager 46. plass.
Folk i USA er i ein ufordelaktig posisjon. Korleis kan tilliten til regjeringa vere sterk under eit duopol som er mest overtydande då befolkninga er mest polariserte? At regjeringane i eit slikt system, basert på å splitte og herske, ikkje kan nå Kinas godkjenningsvurdering, er nærast innebygd.
Det amerikanske valet i november skulle vere den tøffaste testen hittil for “mindre vondskap”-stemmegjeving. Donald Trump — som var så støttande til Israel at han flytta den amerikanske ambassaden til okkuperte Jerusalem, i strid med internasjonal rett — skulle konkurrere mot “Genocide Joe” — som heldt ambassaden der, samtidig som han væpna Israel medan dei massakrerte palestinske sivile i Gaza.
I staden tok Kamala Harris Biden sin plass. Ho stil seg på linje med republikanarane om det folkemordande israelske regimet og ber i dag ansvar for deira lovbrot, nest etter Biden. Men vi vert fortalt at ho representerer forandring.
Ifølgje ei kjend studie som er forfatta av forskarar ved Princeton og Northwestern University, har medverknaden til innbyggjarar i prosessen av amerikansk liberal demokrati “lite eller ingen uavhengig innverknad” på regjeringa si politikk.
Det som er meir i samsvar med ein oligarkisk modell, er at det er amerikanske “elitar og organiserte grupper som representerer næringsinteresser” som “har substansielle uavhengige innverknader på den amerikanske regjeringa politikk”, konkluderte ekspertane.
I Kina, derimot, vert elitane og organiserte grupper som representerer næringsinteresser halde nede, underordna regjeringa. Det som vestlege kritikarar kallar eit "autoritært" system er i realiteten ein anna form for demokrati, drive ikkje på vegne av ein rik minoritet, men heller "i interessa til det store fleirtalet".
Då Kina sin tidlegare leiar Deng Xiaoping tillét marknadskrefter inn i landet, byrja med reformene og opninga i 1978, insisterte han på at staten skulle kontrollere desse. Deng sa om marknader: “Fyl dei sosialismen, er dei sosialistiske; følgjer dei kapitalismen, er dei kapitalistiske”.
I USA lyttar ikkje politikarar på folket. Og kvifor skulle dei det? Korleis kan systemet vere ein “representativt demokrati” når ein kandidat ikkje kan vinne eit val utan mykje pengar?
Amerikanske politikarar veit kven dei må tilfredsstille. Som studien om amerikansk oligarki synte, er det i Washington sitt sokalla “representative demokrati”, berre store bedrifter som røynleg vert representert.
Kina er verkeleg annleis.
Kinas system for "konsultativt demokrati"
I Kina vert det aktivt søkt medverknad frå folket, og kanalar er oppretta for dette føremålet.
Kina sin plattform “Meldingsbord for leiarar” (MBL) knyter den generelle befolkninga til lokale og ministerielle styresmakter. Frå lanseringa i 2006 til 2021 hadde “borgarmestaren si postkasse” alt handsama meir enn 2,3 millionar krav, bekymringar og klager.
Ein annan nasjonal kinesisk regjeringstiltak, 12345-hotline, mottek meir enn 50 000 kontaktar dagleg berre i Beijing via telefon, internett og nye medium, og adresserer spørsmål som angår kvardagen. Over 85% av bekymringane vert løyst.
Ved å nytte dette initiativet til å handle på populære tilbakemeldingar, inkluderte Beijing i si prioriteringsliste for 2022 17 “store frustrasjonar” for lokale innbyggjarar. Blant desse var utilstrekkelege heisar i gamle bygg og utilstrekkelege bustadtenester. Nesten 100 politiske tiltak vart dinest introdusert, og meir enn 400 viktige oppgåver blei gjennomførte. Når det gjaldt heisane, vart 1 322 installert.
I slike former fyl den kinesiske regjeringa prinsippet om “frå folket til folket”. Dessutan representerer MBL, 12345 og dei mange andre offisielle plattformene ein teknologisk moderne måte å forsterke folket si røyst på.
I den noverande epoken understrekar Kina sin president Xi Jinping viktigheita av det han kallar “konsultativt demokrati”. I si bok frå 2014, Den kinesiske styringa (Band 2), skreiv Xi at konsultativt demokrati “er ei viktig uttrykksform for partiet si massemessige linje”.
“Vi må utnytte kvar mekanisme, kvar kanal og kvar metode for å gjennomføre omfattande konsultasjonar om dei viktige spørsmåla for reform, utvikling og stabilitet, og spesielt dei spørsmåla som har tyding for folket sine direkte interesser”, sa Xi.
Det kommunistiske partiet i Kina sette dette ut i livet i 2020, då utkastet til den 14. femårsplanen (frå 2021 til 2025) vart lagt fram for offentleg konsultasjon på nettet for fyrste gong. Den generelle publikum kunne delta i planlegginga av si eiga sosiale og økonomiske utvikling, med meir enn ein million forslag frå 16. til 29. august 2020, der over 1 000 meiningar og forslag vart inkorporert.
Den raske utviklinga av ny teknologi lettar overføringa av informasjon. Chen Liang, førsteamanuensis ved Shanghai Jiao Tong University sitt Marxisme-institutt, forklarte:
Folk sine meiningar, synspunkt og krav kan digitaliserast, visualiserast og setjast i kontekst, og effektiviteten, presisjonen og det vitskaplege ved å fatte demokratiske avgjersler kan kontinuerleg verte betra. ... Folket kan uttrykke sine synspunkt og meiningar raskt, på tvers av regionar og til låg kostnad, og påverke grunnleggjande, regionale og til og med nasjonale politiske og sosiale liv.
I 2016 hadde president Xi sett scenen, ved å seie at partiet sine kadre “må lære å fylgje massemessige linjer gjennom internett ... [og] forstå kva massane tenkjer og vonar, samle gode idéar og gode forslag, og aktivt svare på bekymringar frå nettbrukarar”.
For dei mindre teknologikyndige, er Partiet sine tenestesenter tilgjengelege, frå dei minste landsbyane til dei store byblokkene i Shanghai. Desse har særskilde kvite og raude fargar, og inviterer alle til å komme med ei klage eller forslag.
Kina har også oppretta lokale lovgjevande kontaktstasjonar, der “grunntilsette diskuterer lovutkast og samlar forslag frå publikum”.
Det er 45 nasjonale og 6 500 provinsielle og kommunale “gjennomgangstog” som bind vanlege folk til Kina sitt høgste lovgivande kontor, Den nasjonale folkekongress-komiteen [Standing Committee of the National People’s Congress] (NPC). Lokale lovgivande kontaktstasjonar fungerer som kontaktpunkt og innhentingssentra for offentleg meining om utkast til nasjonal lovgjeving.
Frå lanseringa av kontora i juli 2015 til november 2023, vart meir enn 3 100 idéar for å danne eller revidere nasjonal lovgjeving inkorporert.
Ambisjonen om å finne fleire måtar å tene folket på vart klårgjort i ei tale som president Xi haldt til ære for 60-årsjubileet for NPC:
Vi må utvide folket sitt demokrati ved å forbetre demokratiske system, styrke former for demokrati og skape fleire kanalar for utøving av demokrati, og gjere det mogleg for breiare, ordna politisk deltaking av borgarar på alle nivå og i alle domene, med mål om å utvikle eit folkedemokrati som er breitt i omfang, fullt av innhald, og fokusert på praksis.
I alle initiativ i landet må vi implementere partiet sin masselinje, byggje nære samband med folket, nå ut til dei, svare på deira forventningar, og løyse problem som har størst, mest direkte, og mest praktisk interesse for dei, i eit forsøk på å samle visdom og styrke frå det breiaste mogleg fleirtalet av folket.
Kinas “grundige opprydding” av korrupsjon
Kort tid etter at Xi Jinping blei den nye presidenten i Kina i 2013, lanserte han ein offensiv mot korrupsjon. I denne “masselinje-kampanjen”, omtala som ein “grundig opprydding”, søkte Xi å ta tak i langvarige problem i landet, og målretta mot “fire former for dekadanse”: “formalisme, byråkratisme, hedonisme og ekstravaganse”.
Under ei studieøkt for provinsielle og ministerielle tilsette i 2022, repeterte Xi temaet, og sa, “Alle partimedlemmar bør alltid oppretthalde nære band med folket, og akseptere kritikk og tilsyn frå folket”.
Dette var ikkje tomme ord. Anti-korrupsjonskampanjen var veldig alvorleg.
Ein tidlegare viseborgarmeister i Shanxi-provinsen, Zhang Zhongsheng, vart til dømes dømt til livsvarig fengsel for å ha mottatt 1,04 milliardar yuan (160 millionar dollar) i bestikkingar
Ingen i Kina er over lova. Til og med Kina sin tidlegare justisminister Tang Yijun måtte erkjenne at han ikkje var privilegert nok til å vere immun. I 2024 kunngjorde anti-korrupsjonsmyndigheita at han “vert undersøkt for mistenkte alvorlege brot på disiplin og lov”.
Ein annan tidlegare justisminister, Fu Zhenghua, blei fengsla med ei utsett dødsdom for korrupsjon i 2022.
Kampanjen mot korrupsjon syne inga særskild nåde til dei som har mest makt og autoritet, og som dimed er mest ansvarlege for folket.
Anti-korrupsjonspolitikken har blitt ført med målet om å “fornærme nokre tusen i staden for å svikte 1,4 milliardar”.
Det kommunistiske partiet i Kina forstår at prinsippet “frå folket til folket” vil lide i sin nytting dersom folkets representantar ikkje er nært tilknytt og fokusert mot folket, men i staden prioriterer seg sjølv over dei dei tener.
Som president Xi har understreka, må dei som har makt ha ansvar, dei som har ansvar må ta ansvar, og dei som ikkje oppfyller deira ansvar må stillast til ansvar.
Andre eksempel inkluderer Zhang Hongli, tidlegare senior-visepresident i den største banken i verda etter samla aktiva, den statseigde Industribanken i Kina (ICBC). Zhang vart arrestert for å ha teke imot bestikkingar.
Lou Wenlong, ein tidlegare visepresident i den tredje største banken i verda, den statseigde Landbruksbanken i Kina (ABC), vart også sett under etterforsking for korrupsjon.
Det er nærast umogleg å førestille seg at heiltidseigarar av store amerikanske bankar på Wall Street vert arrestert for korrupsjon. (Faktisk krasja dei økonomien i 2008, berre for å verte redda av staten.)
I staden, som overvakingsnettstaden Wall Street on Parade skreiv, til trass for fem straffelovbrott, “er JPMorgan Chase sin administrerande direktør Jamie Dimon framleis i spissen for denne føderalt forsikra banken til trass for å ha vore ansvarleg for ein av dei verste bankskandalane i USA si historie”.
I 2023 opplevde USA den nest største bankkrisen i si historie, då First Republic Bank krasja. Kan du gjette kva bank som vart fortrudd med meir enn 200 milliardar dollar i First Republic sine aktiva og oppnådde ein nesten 3 milliardar dollar forteneste på avtalen? Du gjetta riktig: JPMorgan Chase.
I motsetnad til JPMorgan, er Kina sine store bankar som ICBC og ABC statseigde selskap (SOEar), under kontroll av regjeringa, og difor folket.
For den “sunne utviklinga” av kapital, har president Xi understreka, “Vi må vere klar over at kapitalkrav som ugrunna forteneste må underkastast regulering og restriksjonar; elles vil kapitalen si ukontrollerte utvikling føre til uoverskodeleg skade på vårt land sin økonomiske og sosiale utvikling”.
Økonom Michael Hudson argumenterer for at Kina sin kontroll over kapital nettopp er årsaka til at landet vert demonisert som “autoritært” i Vesten.
“Det er berre ein måte å forhindre at eit oligarki utviklar seg etter kvart som folk vert rikare og rikare, og det er å ha ein sterk stat”, sa Hudson. "Du treng ein sterk sentral stat for å ha eit demokrati. [Men] amerikanarar kallar det sosialisme, og dei seier at det er det motsette av demokrati, som tyder ein stat som er lojal mot USA og fyl amerikansk politikk og lèt amerikanske bankar finansiere økonomien.”
I USA var det ikkje berre den republikanske presidenten Ronald Reagan, men også den demokratiske presidenten Bill Clinton som erklærte at “tida for stor regjering er over”. I staden er det stor kapital som har makta.
Kina, derimot, disiplinerer, leier, og til og med kontrollerer stor kapital, på vegne av folket.
Vald, alvorleg brotsverk og overvaking
Då vi diskuterer tilstanden i amerikansk "demokrati", kan vi ikkje gløyme den brutale valden frå den amerikanske staten.
I USA har politiet drepe meir enn 1 000 nordamerikanarar årleg i det siste tiåret, med 1 247 ofrar i 2023.
Mange amerikanske politidepartement trenar med det israelske apartheid-regimet, og låner taktikkar det bruker mot det okkuperte palestinske folket.
Kvar 6,6. time i 2023, var det eit politidrap i USA. I Kina har det ikkje vore noko i det heile, og har ikkje skjedd på mange år.
Igjen har det kinesiske folket ei røyst i tilsynet med sikringsorgana. Den generelle føreskrifta frå Justisdepartementet understrekar viktigheita av aksept av folkets tilsyn av sikringsorgana gjennom deira "klagearbeid".
Søknadsarbeid i Kina (eller “brev og samtalar”) er eit anna omgrep for at innbyggjarar kontaktar regjeringa, gjev forslag, synspunkt eller klager som skal handsamast av dei relevante styresmaktene.
Ifølgje regjeringa si reguleringsdokument for 2022:
For innleiande søknader i form av forslag og synspunkt, skal dei som er til gagn for å forbetre politikk, auke arbeid og fremje økonomisk og sosial utvikling, meldast til partikomitéen eller regjeringa på same nivå for referanse i avgjersler, eller vidare til organ eller einingar som har makt til å handtere saka for studium.
Når det gjeld kinesiske politistyrkar, seier føresegna:
Drift av søknader for den offentlege tryggleiken er ein viktig del av det offentlege tryggleikssystemets massearbeid. Det er ei viktig oppgåve for tryggleikssystemet å forstå samfunnstilhøve og offentleg meining, lytte til meiningar og forslag, teste kvaliteten og effektiviteten av rettshandheving, og ivareta rettane og interessene til massane. Det er ein viktig måte for det offentlege tryggleikssystemet å akseptere masseovervaking, forbetre standardar for rettshandheving, og styrke teamutvikling.
Kina si regjering sitt tilsyn av folket, eller “massetilsyn”, er heilt ukjend i Vesten, og kan bli misforstått som overvaking.
Kina har faktisk omfattande overvaking, og resultatet er at landet er ekstremt trygt, med nesten inga valdskriminalitet. USA har også omfattande overvaking, men det er ekstremt valdeleg. På vegne av kven er så kvar regjering overvakar?
Korleis Kinas val fungerer
Eit svar kan ligge i å analysere de djuptgåande skilnadane mellom Kina og USA då det gjeld rolla til pengar i politikken, og korleis dette forvrenger demokratiet.
Kina har val, for ekte representasjon, men lobbyering eller verving er ikkje tillate.
I samsvar med prinsippa for demokratiske val, “I samsvar med prinsippa om allmenn stemmerett, like rettar, fleire kandidatar og hemmeleg stemme”, vert representantane til folkekongressen på tettstadar og fylkesnivå valde av det kinesiske folk.
Desse representantane, dei som er næraste til publikum, utgjer 94% av den nasjonale totalen, og er tiltrudd med å velje representantar på høgare nivå. Representantane til folkekongressane på tettstadområde og fylker vel representantar til folkekongressar i byar; desse vel i neste omgang representantar på provinsnivå, som dinest vel representantar på nasjonalt nivå.
Frå desse grasrøtene og oppover, er det i Kina meritokrati heile vegen. Desse tiåra med praktisk erfaring, vanlegvis med stadig større befolkning, sikrar progressivt større kompetanse, når kandidatane får toppjobbar som krev slik kapasitet.
På kvart nivå gjev Kina sitt viktigaste rådgivande organ, Det kinesiske folket sin politiske rådgjevande konferanse (CPPCC), regjeringa sin “tenketank”, rådgjeving til NPC om korleis dei kan tene folket betre.
Under dei årlege “To øktene”, som vert halde kvar mars, møtast NPC og CPPCC for å kartlegge landets utviklingsveg.
CPPCC fungerer som ei bru mellom regjeringa og folket, med 34 interessegrupper som representerer eit breitt spekter av kinesisk samfunn. Dei produserer rapportar, gjev respons og tilbyr forslag og innsamlingar til det offentlege gode.
I eitt høve frå 2013 føreslo Det kinesiske bonde- og arbeidarpartiet, eitt av Kinas åtte ikkje-kommunistiske parti, oppretting av eit nasjonalt koordinerande nettverk for å takle luftforureining.
Kina gjekk dinest vidare frå sin handlingsplan for luftforureining til å oppnå ein historisk reduksjon på 35-40% i svevestøv-luftforureining innan 2017.
Kinas miljøvern og "grønn BNP"
I boka si Will China Save the Planet?, skildra den kjende amerikanske miljøvernaren Barbara Finamore korleis Kina “starta sitt måneprosjekt for alvor”, og tilbaud dei mest generøse innkjøpssubsidiane for elektriske køyretøy (offisielt kjent som nye energikøyretøy) av noko land på jorda, utanom Noreg (som har 0,4% av Kina si befolkning).
Kinas konsultative fokus på miljøet har berre intensivert seg. Representantgruppene i CPPCC valde eit forslag om å redusere karbonutslepp i byggsektoren som sitt forslag for 2022. Samstundes vart “miljø- og naturressursgruppa”, den fyrste nye gruppa som vart lagt til i instansen sidan 1993.
Allereie tidleg på 1990-talet sette den kinesiske regjeringa opp sitt miljøklage-system. Frå perioden 2001 til 2006 var tilhøvet mellom svar frå dei lokale miljøstyresmaktene på klager via brev i gjennomsnitt 86-96%, og tilhøvet med svar på vitjing var 75-86%.
Xi Jinping hadde tidlegare hatt rolla som sekretær for det kommunistiske partiet i Zhejiang-provinsen, og var den høgst rangerte offisielle. I 2005 pressa Xi på for “ikkje berre BNP, men også grønn BNP”, som han omtala i sin spalte i avisa. I eit pilotprosjekt for grønt BNP-reknskap, publiserte berre Zhejiang og ein annan provins til slutt resultata sine.
Allereie i 2010 konkluderte forskarar med at Kina sitt miljøklagesystem var vellukka som ein “direkte tilknyting frå publikum til regjeringa, som nytta ein ‘lukka krets’-arbeidsmekanisme som involverte rapportering, aksept, handsaming og respons”.
Ein annan kanal, 12369 telefonklagetekst, vart lansert i 2009 for ytterlegare å lette offentleg rapportering av miljøforureiningsproblem.
I 2015 vart WeChat meldingsteneste, som er overalt i Kina, med på miljøklagerapportering, og fekk systemet på nett i 2017, noko som “auka offentleg deltaking i rapportering av miljøbekymringar vesentleg”, skreiv topp-akademikarar.
Når det gjaldt regjeringa si mottakelegheit, “då vi analyserte panelet data frå 295 kinesiske byar mellom 2018 og 2020, synte resultata at rapportering av miljøklager bidrog monaleg til forbetring av atmosfærisk miljøkvalitet”, konkluderte vitskapsfolk.
David Fishman, ein ekspert på Kina sin energisektor, observerte i juli at, “so lenge tendensen for dei siste månadane med fallande år-til-år kullforbruk held fram, vil juli 2024 nytte mindre kull enn juli 2023, og sikre at juli 2023 går ned i historia som Kina sin historiske kull-topp”.
Dette er spesielt viktig med tanke på at den varmaste dagen som nokon gong er registrert globalt var i juli.
Allereie attende i 2015 hadde Kina oppnådd “udiskutabel leiarskap” i utviklinga av fornybar energi, ifølgje FN sin klimasjef Christiana Figueres.
USA “er på etterskott”, sjølv om, som Olivier Petitjean frå Multinational Observatory har uttrykt det, “Du kan ikkje forvente å takle klimakrisa utan å ta tak i selskapsmakta” — noko som ikkje kan forventa av den amerikanske regjeringa.
Kina har også møtt motstand frå fossile brenselsinteresser. Men dette har vore mindre på grunn av selskapsgriskheit enn på grunn av aktørar som har slitt med å skaffe seg eit levebrød midt i ekstreme klimaendringar som går på tvers av prosedyregrensene.
I 2021 “kjøpte dei kull for ein veldig høg pris og selde kraft for ein fast låg pris”, forklarte Fishman. “Og vi enda opp med massive blackouts eller brownouts over heile landet på slutten av 2021 med kullgeneratorar, mykje kapasitet, men ikkje i stand til å generere nok kontantar til å kjøpe kull og fylle opp lagra sine”.
Dette motiverer Kina ytterlegare til å gå vidare med overgangen til fornybare energiteknologiar. Og med storkapitalen halde nede av regjeringa, har ikkje den fossile brenselsindustrien i Kina på langt nær same makt til å motsette seg endring som den har i USA.
For å gje plass til fornybare, vil fleksibilitets-ettermonteringane gjere at kolfyrte anlegg i dei fleste områda kan redusere frå full kapasitet heilt ned til under 30%, og attende, over intervall på 8-10 timar. Dei får allereie kapasitetsbetalingar på grunn av nasjonale tryggleiksårsaker for å dekkje tapa sine, medan dei genererer mindre enn naudsynt elles, og ser mot ein framtid med nedgang.
Dimed kan kinesisk regjeringsintervensjon for fellesskapet sitt beste sjåast ikkje berre i forpliktinga til investeringar i elektriske køyretøy, men også i oppreinsking av kraftforsyningskjelda til bustader.
Samstundes har USA svart med 100% tariffer på Kina sine elektriske køyretøy og 50% avgifter på solpanel.
US imperialisme vs kinesisk sosialisme
Sanninga om kinesisk sosialisme, i motsetnad til amerikansk imperialisme, er at Kina sin prioritet er innanrikspolitikk. Fokuset er på folket, som er innfanga av masselinje-politikken. Frå folket til folket; demokrati er fundamentalt.
Faktisk har president Xi insistert: “Utan demokrati, ville det ikkje vere noko sosialisme, sosialistisk modernisering eller nasjonal revitalisering”.
Mens Kina held sin hær heime, der folket er, støtter amerikanske politikarar på begge sider av den same valmynten det folkemordande israelske regimet medan det massakrerer palestinske barn, i eit forsøk på å fremje amerikanske imperialistiske interesser i Vest-Asia.
Den amerikanske regjeringa er i siste instans ikkje oppteken av “legitimitet”, fordi den nordamerikanske befolkninga har vorte nekta eit system for konsultativt demokrati.
Den amerikanske regjeringa er i staden fokusert på å maksimere selskapsfortenester, privatisere offentlege institusjonar, og førebu seg til fleire krigar.
Frå: https://geopoliticaleconomy.com/2024/08/16/us-china-oligarchy-consultative-democracy/